เกิดจากการที่กระดูกอ่อนซึ่งทำหน้าที่ปกป้องและดูดซับแรงกระแทกภายในข้อเข่ามีการสึกหรอ และเสื่อมสภาพ เมื่อเคลื่อนไหวเข่าจะมีการเสียดสี ทำให้เกิดการอักเสบและปวด พบมากในหญิงมากกว่าชาย โดยเฉพาะวัยหมดประจำเดือน

สาเหตุ

• โครงสร้างขาหรือดข่าผิดรูป
• น้ำหนักเกินมาตรฐาน
• ใช้ข้อเข่าหักโหม หรือ งอเข่ามากเกินไป เช่น การคุกเข่า, การนั่งยองๆ, การนั่งขัดสมาธิ
• โรคไขข้ออักเสบ เช่น รูมาตอยด์, เก้าท์
• เคยได้รับการบาดเจ็บที่ข้อเข่า

อาการ

• รู้สึกข้อเข่าฝืด เป็นมากในช่างตื่นนอน
• ปวดมากเวลางอเข่า หรือ พับเข่า
• มีเสียงก็อปแก๊ปในข้อเข่า จากภาวะเข่าหลวมทำให้ผิวข้อกระดูกเสียดสีกัน
• อาจมีเข่าบวม จากน้ำเลี้ยงเข่าที่เพิ่มขึ้นจากการพยายามซ่อมเนื้อเยื่อที่เลี้ยงเข่า
• มีอาการเข่าอ่อน ไม่มีแรง เวลาขึ้นบันได

การรักษา

1. แบบไม่ผ่าตัด ใช้ในรายที่ยังเป็นไม่มาก หรือมีข้อห้ามในการผ่าตัด เช่น มีโรคประจำตัวบางอย่าง หรือ ยังไม่พร้อมผ่าตัด  มีวิธีปฏิบัติดังนี้

   • ลดน้ำหนัก เพื่อลดแรงกดในข้อเข่า

   • ปรับพฤติกรรมการใช้เข่าไม่ให้เกิดแรงกด หรือเสียดสีในข้อเข่า เช่น การนั่งพับเพียบ, นั่งสมาธิ, นั่งยองๆ, คุกเข่า, ขึ้นลงบันได

   • ฝึกความแข็งแรงของกล้าเนื้อต้นขา

   • รับประทานยาแก้ปวดตามอาการ

2. แบบผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า มีทั้งแบบเปลี่ยนด้านเดี่ยว หรือทั้งข้อ ซึ่งแพทย์เฉพาะทางด้านออร์โธปิดิกส์ จะเป็นผู้พิจารณา จากสภาพความเสียหายของข้อเข่าผู้ป่วย